Celem zadania jest podniesienie możliwości edukacyjnych Sali wystawienniczej, dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technologii w postaci przewodnika audiowizualnego wyświetlanego na makiecie getta oraz dwóch aplikacjom multimedialnym. Elemementy interaktywne pozwolą na pełniejsze wykorzystanie potencjału edukacyjnego Sali ekspozycyjnej i zwiększą dostępność wiedzy dla każdego odbiorcy.

Kwota dofinansowania: 67 584,00 zł. Dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Pracownia edukacji o II wojnie światowej w Oddziale Martyrologii Radogoszcz Muzeum Tradycji Niepodległościowych to zadanie, które umożliwi stworzenie profesjonalnej, nowocześnie wyposażonej, multisensorycznej, przyjaznej odbiorcom przestrzeni edukacyjnej w miejscu pamięci poświęconemu ofiarom niemieckiego reżimu hitlerowskiego w Łodzi. Pracownia służyć będzie realizacji zajęć i warsztatów muzealnych, wykładów, prelekcji, spotkań historycznych i szkoleń poświęconych tematyce wojny, okupacji, zbrodni niemieckich na narodzie polskim, a skierowanych
do szerokich grup odbiorców. Organizacja pracowni będzie możliwa dzięki zakupowi mebli (m.in. krzesła, stoły, fotele konferencyjne itp.) oraz wyposażenia technicznego (m.in. oświetlenie, nagłośnienie) i dydaktycznego (m.in. tablety, słuchawki z mikrofonem, aparat, drukarka A3 itp).
Organizacja pracowni wspierać będzie statutową działalność MTN – kształtowanie postaw patriotycznych i świadomości narodowej.

Kwota dofinansowania: 80 000 zł. Dofinnasowanie ze środków Funduszu Patriotycznego pochodzących z budżetu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

W 2023 r. Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi realizuje projekt dofinansowany ze środków programu „Miejsca pamięci i trwałe upamiętnienia w kraju” pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego w wysokości 69 200,00 zł oraz środków finansowych Urzędu Miasta Łodzi w wysokości 21 000 zł.

Projekt ma na celu przywrócenie i popularyzację wiedzy na temat obozu przesiedleńczego, który funkcjonował na Radogoszczu, w kontekście masowych wysiedleń mieszkańców Łodzi i Kraju Warty w ramach niemieckiego eksperymentu narodowego socjalizmu realizowanego w okresie II wojny światowej. Projekt składa się z 5 komponentów: tematycznej wystawy plenerowej, ogólnopolskiej interdyscyplinarnej konferencji naukowej, publikacji pokonferencyjnej, 4-odcinkowego interdyscyplinarnego webinaru z udziałem naukowców specjalizujących się w tematyce wysiedleńczej oraz modułu zajęć edukacyjnych. Elementem każdego z komponentów jest prezentacja i popularyzacja wiedzy o obozie przesiedleńczym na Radogoszczu – mniej znanym, choć znaczącym punkcie na wysiedleńczej mapie Łodzi. Historia tego obozu ukazana zostanie w szerokim kontekście problematyki wysiedleń z Łodzi i Kraju Warty, aby podkreślić miejsce i znaczenie radogoskiej placówki w zbrodniczym niemieckim programie przebudowy demograficznej Europy.

Muzeum realizuje projekt z programu „Miejsca pamięci i trwałe upamiętnienia w kraju”, pt. „Upamiętnienie łódzkiego więzienia przy ul. Gdańskiej 13”, który jest dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego w wysokości 135 000,00 zł oraz środków finansowych Urzędu Miasta Łodzi w wysokości 40 000 zł.

Zadanie składać się będzie z trzech elementów:

1. Projektu wystawy stałej poświęconej historii więzienia przy ul. Gdańskiej 13 i łódzkiemu więziennictwu, ze szczególnym uwzględnieniem miejsc związanych z walką Polaków o niepodległość.
2. Wystawy plenerowej poświęconej historii więzienia przy ul. Gdańskiej 13.
3. Komiksu poświęconego Halinie Szwarc – agentce AK, więźniarce Gdańskiej.

Celem wystawy będzie przypomnienie, utrwalenie pamięci o więzieniu przy ul. Gdańskiej, umieszczenie go na historycznej mapie Łodzi oraz w świadomości mieszkańców miasta i regionu. Nie da się bowiem ukryć, że dzisiaj pytanie o historię więzienia przy ul. Gdańskiej, u większości, pozostaje bez jakiejkolwiek odpowiedzi. Nie jest w stanie wzbudzić żadnych skojarzeń, przywołać jakichkolwiek dat czy postaci. Nowa ekspozycja będzie miała zatem za zadanie zmianę tego stanu rzeczy, czemu m.in. sprzyjać ma założenie, według którego oprócz warstwy faktograficznej równie istotną rolę będzie spełniać ta emocjonalna, która pozwoli zrozumieć zwiedzającym znaczenie tego miejsca dla historii miasta i jego tożsamości. Projekt do nowej wystawy stałej powstanie w oparciu o istniejącą już koncepcję, która zakłada 5 bloków tematycznych.

1. Łódź wielokulturowa – przedstawiać będzie kontekst społeczno-polityczny funkcjonowania Łodzi w XIX i XX w., co jest niezbędne dla ukazania potrzeb istnienia w mieście zorganizowanego systemu penitencjarnego i wynikających z tego funkcji.
2. Bunt – będzie to część ekspozycji poświęcona ruchom, protestom, organizacjom narodowowyzwoleńczych i niepodległościowych, które funkcjonowały w Łodzi w omawianym okresie, a których działacze i działaczki osadzone były w więzieniu. Ta część ma uwypuklać znaczenie więzienia przy Gdańskiej jako więzienia politycznego.
3. Historia więziennictwa i więzienia na ul. Długiej/Gdańskiej ukaże przekrojową historię systemu penitencjarnego w Łodzi, ze szczególnym uwzględnieniem i uwypukleniem trudnych dziejów więzienia przy ul. Gdańskiej.
4. Ikony – przedstawiać będą wybrane, jedne z najistotniejszych sylwetek osób osadzonych w więzieniu przy ul. Gdańskiej, m.in.: Józefa Piłsudskiego, Halinę Szwarc, Stanisławę Leszczyńską, Marię Eugenię Jasińską, Barbarę Cygańską oraz kobiety żołnierki-wyklęte: Ewę Pikulską, Halinę Piotrowską, Alicję Perz.
5. Rzeczywistość więzienna – obrazować będzie życie codzienne więzienia przy ul. Gdańskiej, z uwzględnieniem różnicy w poszczególnych okresach jego funkcjonowania. Narracja zostanie uporządkowana według następujących bloków tematycznych: higiena, żywienia, plan dnia, zdrowie, czas wolny, wiara, korespondencja

Ostatnim działaniem, który chcemy zrealizować w ramach niniejszego projektu jest komiks poświęcony Halinie Szwarc – agentce Armii Krajowej, założycielce Uniwersytetów III Wieku. W 1944 roku została aresztowana i osadzona przy ul. Gdańskiej 13. Tu – najpierw poddana brutalnemu śledztwu – czekała na wykonanie wyroku śmierci. Tak doczekała do stycznia 1945 roku, kiedy udało jej się uciec w trakcie ewakuacji więzienia. Jej wojenne dokonania czynią z niej postać ikoniczną, na której chcemy zbudować opowieść o miejscu pamięci.

Termin realizacji:

16 maja 2022 r. – 30 listopada 2022 r.

Całkowity koszt projektu:

33 570,00 zł

Wartość dofinansowania:

26 500,00 zł – dofinansowanie ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach programu „Patriotyzm Jutra”

Opis projektu:

Projekt “Łódzcy bohaterowie II. Na tropie tajemnic Niepodległości” to druga edycja gry miejskiej pn. “Na tropie tajemnic łódzkich bohaterów wojennych”, która została opracowana dzięki dofinansowaniu z programu Patriotyzm Jutra w 2021 r. i okazała się ogromnym sukcesem frekwencyjnym Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi. Jej druga edycja pn. “Na tropie tajemnic Niepodległości” w kreatywny i angażujący sposób przybliża postaci łodzian, którzy walczyli o Niepodległość Polski. Promuje jednocześnie wśród adresatów projektu: mieszkańców Łodzi i regionu, postawy i wartości patriotyzmu, odwagi, poświęcenia i przywiązania do polskich tradycji niepodległościowych. W trakcie gry miejskiej jej uczestnicy poznają sylwetki bohaterskich łodzian, którzy na różne sposoby, zarówno walką na froncie, jak i codzienną pracą na rzecz lokalnej społeczności, działali na rzecz odzyskania przez Polskę wolności w 1918 r. W ramach projektu przywołane są zarówno postacie znane jak np. Leopold Skulski, jak i te o których słyszeli nieliczni, jak np. Maria Wocalewska czy Stefan Linke. Uczestnicy gry poznają ich historie, a przez pryzmat losów tych bohaterów – również losy Łodzi w czasie I wojny światowej i w dniach walki o niepodległość. Gra miejska jest atrakcyjnym i rozwijającym sposobem na zaangażowanie lokalnej społeczności, wzbudzanie i rozwijanie ciekawości historycznej i wiedzy o historii Niepodległej.

Dofinansowanie ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach programu „Patriotyzm Jutra”

Termin realizacji:

04 maja 2021 – 30 listopada 2021

Całkowity koszt projektu:

24 600,00 zł

Wartość dofinansowania:

22 000,00 zł – dofinansowanie ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach programu „Patriotyzm Jutra”

2600,00 zł – dotacja celowa Urzędu Miasta Łodzi.

Opis projektu:

Projekt pn. “Na tropie tajemnic łódzkich bohaterów wojennych” w kreatywny i angażujący sposób przedstawia łódzkich bohaterów II wojny światowej, promując wśród adresatów projektu, mieszkańców Łodzi i regionu, postawy i wartości patriotyzmu, odwagi, poświęcenia, przywiązania do niepodległościowych tradycji Polski.

W ramach projektu opracowane zostaną:

1. wydarzenie w formule gry miejskiej animowanej przez pracowników MTN, podczas którego zespoły współzawodniczą na ulicach Łodzi, pozyskując informacje i rozwiązując zagadki historyczne;
2. gra miejska, bezpłatna i ogólnodostępna w formie pakietów z mapami i zadaniami, które zachęcają do rozwiązywania tajemnic bohaterów wojennych w dowolnym, dogodnym dla rodziny, klasy czy grupy przyjaciół momencie;
3. wielkoformatowa gra planszowa, wykorzystywana podczas warsztatów rodzinnych w oddziałach MTN, pikników patriotycznych, imprez plenerowych.

Projekt rozwija wiedzę o zapomnianych często wydarzeniach II wojny światowej. W przystępnej i atrakcyjnej formie kształci kompetencje intelektualne – logiczne i analityczne myślenie, kojarzenie faktów, rozumienie związków przyczynowo-skutkowych, jak i pożądane postawy – szacunku dla lokalnej historii Łodzi i postaci, które ją tworzyły. Osadzenie gry w terenie, siatce miejskiej Łodzi, uzmysławia z kolei uczestnikom trwałą obecność śladów historii we współczesnej rzeczywistości.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

Termin realizacji:

04 maja 2021 – 31 grudnia 2021

Całkowity koszt projektu:

44 054,00 zł

Wartość dofinansowania:

35 000,00 zł – dotacja Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.

9000,00 zł – dotacja celowa Urzędu Miasta Łodzi.

54,00 zł – środki własne MTN

Opis projektu:

W ramach projektu stworzona zostanie wystawa wirtualna pod tytułem „Radogoszcz 1945 – świadectwa zbrodni”. Przedstawiać będzie ona m.in. nieudostępniane dotąd szerokiej publiczności dokumenty, relacje, zeznania, fotografie przechowywane w Muzeum Tradycji Niepodległościowych, a dotyczące śledztwa prowadzonego w sprawie likwidacji Rozszerzonego Więzienia Policyjnego Radogoszcz w nocy z 17 na 18 stycznia 1945 r. Bazowe zagadnienie wystawy – śledztwo w sprawie masakry radogoskiej – przedstawione będzie z kilku perspektyw – formalnej, związanej z prowadzonym po wojnie dochodzeniem; emocjonalnej – wynikającej z poznania historii wybranych ofiar i ich rodzin, poszukujących na własną rękę prawdy o wydarzeniach; społecznej – związanej z odbiorem masakry i jej konsekwencji przez społeczeństwo powojennej Łodzi; wreszcie moralnej – wynikającej ze sposobu (nie)rozliczenia winnych tej największej wojennej zbrodni popełnionej przez Niemców w Kraju Warty.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

Termin realizacji:

1 kwietnia 2021 – 5 grudnia 2021

Całkowity koszt projektu:

59 795,00 zł 

Wartość dofinansowania:

44 500,00 zł – dotacja Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.

15 295,00 zł – dotacja celowa Urzędu Miasta Łodzi.

Opis projektu:

Wystawa stała “Obóz cygański w getcie łódzkim (1941-1942)” stanowi projekt unikalny, łącząc nowoczesną ekspozycję muzealną z upamiętnieniem tragedii ofiar, o losach których traktuje. Wystawa opowiada o dziejach obozu cygańskiego, będącego pierwszym miejscem ścisłego odosobnienia na terenie okupowanej Polski, utworzonym wyłącznie dla ludności romskiej czasie II Wojny Światowej.

W ciągu kilku tygodni, od listopada 1941 r. do stycznia 1942 r. przebywało w nim około 5 tys. Romów i Sinti, deportowanych z Burgenlandu na pograniczu austriacko-węgierskim. W wyniku ekstremalnych warunków życia zmarło w nim około 700 osób, reszta została zamordowana w obozie zagłady w Chełmnie nad Nerem. Ekspozycja powstanie w jednym z zachowanych budynków obozowych tzw. Kuźni Romów. Obiekt ten wraz z przestrzenią poobozową tworzą wyjątkowe miejsce pamięci zagłady (Porajmos) społeczności romskiej. Organizacja wystawy w 2021 r. stanowi element upamiętnienia 80-rocznicy utworzenia obozu.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Termin realizacji:

17 maja 2021 – 31 grudnia 2021

Całkowity koszt projektu:

88 150,00 zł 

Wartość dofinansowania:

65 000,00 zł – dotacja Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.

23 150,00 zł – dotacja celowa Urzędu Miasta Łodzi.

Opis projektu:

Przedmiotem zadania jest rewaloryzacja trzech zabytkowych wagonów towarowych, obrazujących deportację tysięcy Żydów z getta łódzkiego do obozów zagłady w Chełmnie nad Nerem i Auschwitz-Birkenau. Stanowią one jeden z najważniejszych elementów ekspozycyjnych Stacji Radegast, unikatowego miejsca pamięci dawnej stacji kolejowej getta. Obrazują one warunki, w jakich ofiary podążały ku eksterminacji, w ten sposób uzmysławiając tragedię Zagłady, dla tysięcy osób rocznie odwiedzających ten pomnik pamięci. Realizacja projektu pozwala na zabezpieczenie substancji historycznej wraz z pełniejszym wykorzystaniem ich walorów edukacyjnych. Projekt jest elementem ochrony wyjątkowego dobra kultury w miejscu pamięci wraz ze zwiększeniem jego dostępności dla zwiedzających na terenie Stacji Radegast, będącej w skali kraju jedynym obiektem o charakterze kolejowym upamiętniający Zagładę.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego

Ekspozycja ma za zadanie pokazać dążenia kobiet na ziemiach polskich do uzyskania praw politycznych, których efektem było przyznanie w niepodległej Polsce praw wyborczych obywatelom bez różnicy płci. Ukazana zostanie nie tylko historia polskiego ruchu emancypacyjnego, ale także jego specyfika, wynikająca z braku niepodległego państwa polskiego, które mogłoby zadbać o prawa swoich obywateli.

Ponadto wystawa pokazywać będzie wieloaspektowe działania kobiet na rzecz utrzymania tożsamości narodowej oraz odrodzenia niepodległego państwa polskiego. Niełatwo jest bowiem przeprowadzić jednoznaczną linię demarkacyjną między inicjatywami podejmowanymi przez kobiety w imię równouprawnienia, a tymi, które wynikały z zaangażowania dla sprawy niepodległościowej: wysuwany przez emancypantki postulat możliwości edukacji i pracy zarobkowej kobiet, wiązał się dla nich również z działaniem na rzecz narodu.

Koncepcja wystawy zakłada przedstawienie kluczowych zagadnień w układzie problemowo – chronologicznym oraz podział ekspozycji na dwie części.

Zadanie “Zabrał ich ogień… -piekło więzienia na Radogoszczu w świetle losów ludności Kraju Warty w okresie II wojny światowej” i związane jest z przygotowaniem nowej wystawy stałej w Oddziale Martyrologii Radogoszcz. Łączna koszt całego zadania to 441.477 zł, z czego 90.000 zł (tzw. wkład własny) pochodzi z dotacji celowej Urzędu Miasta Łodzi, a 351.477 zł z dotacji Ministra.

W zamierzeniu, osią nowej ekspozycji mają być losy Rozszerzonego Więzienia Policyjnego Radogoszcz i jego więźniów, ukazane na tle specyfiki okupacyjnej Kraju Warty. Oznacza to, że zmienione zostaną dotychczasowe proporcje w narracji historycznej. Wystawa będzie w pełni multimedialna, umożliwiająca wykorzystanie ścieżek edukacyjnych, dostosowanych do każdej grupy wiekowej, co zdecydowanie poszerzy ofertę Muzeum, w szczególności dla najmłodszych. Nowa ekspozycja cechować się będzie nie tylko charakterem poznawczym i wychowawczym, ale także stanowić będzie swoiste miejsce pamięci.  Zawrze w sobie elementy służące refleksji i zadumie, które spotęgowane zostaną grą światła i dźwięku. Również ograniczone zostaną do minimum treści pisane, na rzecz bardziej wpływającego na emocje, sposobu podawania wiedzy i informacji. Aby maksymalnie ułatwić zwiedzanie, dla wszystkich zainteresowanych dostępne będą audio-przewodniki (w kilku wersjach językowych) oraz aplikacje na urządzenia mobilne. Koniec realizacji całego zadania przewidywana jest na grudzień 2018 r. Wykonawcą projektu aranżacji nowej ekspozycji jest ASC Studio Projektowania Wnętra Anna Skołożyńska-Cieciera z Warszawy.

“Zagospodarowanie przestrzenne wokół pomnika-mauzoleum na terenie dawnego hitlerowskiego więzienia na Radogoszczu”, to zadanie na które Muzeum uzyskało dofinansowanie z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w wysokości 340.000 zł. Tzw. wkład własny zapewnił Urząd Miasta Łodzi w kwocie 85.000. Łączny koszt zadania wynosi 425.000 zł.

W ramach tego zadania została odnowiona bryła pomnika-sarkofagu, wyrównany został nasyp, na którym jest on usytuowany, ułożony wzdłuż południowo-zachodniej strony pomnika podjazd dla osób niepełnosprawnych, od frontu zostały ułożone nowe szerokie schody, a sjenitowe płyty, którym wyłożony jest dziedziniec i ciąg pieszych, przeszły tzw. płomieniowanie, co zwiększyło ich estetykę i właściwości antypoślizgowe; na kamiennym podłożu zostały także zaznaczone mury nie istniejących już dziś zabudowań, które kiedyś łączyły budynek więzienia z dzisiejszym budynkiem wystawienniczym. Wykonawcą było Przedsiębiorstwo Konserwacji Obiektów Zabytkowych Sławomir Ostrowski.