Ofera Edukacyjna
Oddział Martyrologii Radogoszcz
tel. 42 620 05 81; 42 620 05 82
dr Katarzyna Czekaj-Kotynia
e-mail: k.czekaj-kotynia@muzeumtradycji.pl
dr Jakub Parol
e-mail: j.parol@muzeumtradycji.pl
Z poniższych opcji wybierz interesującą Cię grupę i rodzaj zajęć.
Koszt zajęć – 60 zł
Grupy maksymalnie 30-sto osobowe.
Okupacja hitlerowska w Polsce zwykle postrzegana jest z punktu widzenia Generalnego Gubernatorstwa. Nowa wystawa w Oddziale Martyrologii Radogoszcz Muzeum Tradycji Niepodległościowych ma przybliżyć rzeczywistość ziem polskich wcielonych w 1939 r. do III Rzeszy, a konkretnie Kraju Warty – okręgu, który obejmował w przybliżeniu tereny obecnego woj. wielkopolskiego oraz woj. łódzkiego. Namiestnik Kraju Warty – Arthur Greiser – od początku swojej działalności dążył do stworzenia tu wzorcowego germańsko–nazistowskiego okręgu Rzeszy. Nie było w nim miejsca dla Polaków i Żydów, którzy mieli zostać wysiedleni lub poddani eksterminacji.
W styczniu 1940 r. swoją działalność rozpoczęło więzienie policyjne w Radogoszczu, ulokowane w fabryce Samuela Abbego. Od początku funkcjonowania realizowano tu politykę pośredniej i bezpośredniej eksterminacji osadzonych więźniów. Poddawani byli oni okrutnym szykanom ze strony sadystycznej załogi więzienia. Do bicia i katowania swoich ofiar wachmani używali wszystkich dostępnych im przedmiotów. Bicie odbywało się także w trakcie toalety, wychodzenia na apele i pracy. Więźniów skazanych na karę śmierci oznaczono krzyżem lub literkami ,,A” / ,,B”. Następnie kazano im biegać dookoła placu apelowego, a kiedy upadali ze zmęczenia, strzelano im w tył głowy. Wyżywienie więźniów ograniczało się zwykle do bochenka chleba dzielonego na 8 osób i kawy zbożowej na śniadanie oraz pół litra wodnistej zupy przygotowanej ze zgniłych warzyw na obiad. Ciągłe niedożywienie i maltretowanie powodowały wysoką śmiertelność wśród osadzonych. Działająca na terenie więzienia ,,Izba chorych” spełniała w rzeczywistości funkcję umieralni. Przebywającym tam chorym nie podawano żadnych lekarstw, ograniczając im jednocześnie racje żywnościowe.
W nocy z 17 na 18 stycznia 1945 r., wobec zbliżania się do Łodzi oddziałów Armii Czerwonej, Niemcy rozpoczęli likwidację więźniów przebywających na salach. Więzienie ostatecznie podpalono, strzelając do ludzi wyskakujących z okien w ucieczce przed ogniem. Spośród około 1300 przebywających wtedy w Radogoszczu więźniów uratowało się 28 osób. Cierpienie więźniów Radogoszcza upamiętnia odsłonięta w 1961 r. na placu Pamięci Narodowej „Iglica wolności” oraz sarkofag kryjący w sobie prochy ofiar masakry i wyryta na nim inskrypcja: „Tu spoczywamy, zamordowani w przeddzień wolności. Imiona i ciała zabrał nam ogień. Żyjemy tylko w Waszej pamięci. Niechaj śmierć tak nieludzka nie powtórzy się.”
Oferta zajęć edukacyjnych realizowanych poza Muzeum
Zajęcia edukacyjne realizowane są przez wykwalifikowanych pracowników merytorycznych Oddziału Martyrologii Radogoszcz, przy wykorzystaniu materiałów prezentacyjnych tworzonych na bazie zasobów muzealnych Muzeum Tradycji Niepodległościowych. Ich celem jest przybliżenie zagadnień związanych z działalnością Oddziału na Radogoszczu – w tym przede wszystkim historią dawnego niemieckiego więzienia policyjnego oraz masakry, jaka miała w nim miejsce w styczniu 1945 r., jak również z realiami życia codziennego w okupowanej przez hitlerowców Łodzi oraz w Kraju Warty.
Koszt zajęć – 60 zł
Zajęcia dla uczniów szkół podstawowych
Jak przetrwać wojnę w Litzmannstadt? Życie codzienne w okupowanej Łodzi i w Kraju Warty
Czas realizacji: 45 min.
Charakterystyka zajęć:
Klasy I-IV: Zajęcia mają charakter pogadanki wzbogaconej interaktywnymi grami i quizami, w czasie której dzieci dowiadują się, jak zmieniło się życie ich rówieśników mieszkających w Łodzi w 1939 r. po wkroczeniu do miasta Niemców, dlaczego miasto zmieniło nazwę i herb, a także nazwy ulic. Uczniowie poznają pojęcia takie tak: germanizacja, dyskryminacja, wysiedlenia, praca przymusowa, reglamentacja żywności, konspiracja. Dzieci otrzymają także materiały pozwalające im na podsumowanie zgromadzonej wiedzy w formie pracy plastycznej.
Klasy V-VIII: Uczniowie poznają specyfikę funkcjonowania Kraju Warty oraz realia życia w okupowanej Łodzi w formie prezentacji z elementami dyskusji dotyczącej zjawisk takich jak: faszyzm, polityka rasowa, dyskryminacja, eksterminacja. Poznają zarówno metody prześladowania społeczeństwa polskiego na ziemiach wcielonych do III Rzeszy, jak i formy oporu stawianego przez Polaków w Kraju Warty niemieckiemu okupantowi. Uczniowie aktywnie konstruują swoją wiedzę historyczną i ćwiczą pamięć uczestnicząc w przygotowanych na bazie zasobów muzealnych grach. Ich ciekawość poznawczą wspiera możliwość analizy archiwaliów i ikonografii pochodzącej ze zbiorów Muzeum Tradycji Niepodległościowych.
Zajęcia dla uczniów szkół ponadpodstawowych
„Zabrał ich ogień…” – historia więzienia na Radogoszczu na tle dziejów Kraju Warty i losów jej mieszkańców w okresie niemieckiej okupacji
Czas realizacji: 90 min.
Charakterystyka zajęć: Bazując na historii więzienia na Radogoszczu i tragicznej zagłady jego więźniów, uczestnicy zajęć poznają genezę powstania Kraju Warty, najważniejsze postaci tworzące jego władze oraz realia życie codziennego. Szczególny nacisk w czasie zajęć przykłada się do przedstawienia uczniom różnych form prześladowań społeczeństwa polskiego oraz terroru realizowanego na terenach Polski wcielonych do III Rzeszy. Zajęcia realizowane są w oparciu metodę story cubes. Uczniowie w czasie zajęć pracują w grupach nad analizą materiału źródłowego, wykonują zadania praktyczne, tworzą i opowiadają krótkie historie dotyczące wojny i okupacji w Łodzi, dyskutują o współczesnych wymiarach rasizmu i faszyzmu.
Zajęcia dla osób dorosłych i seniorów
Ofiary i zbrodniarze – losy ofiar i katów Litzmannstadt w kontekście polityki niemieckiej wobec Polaków w Kraju Warty
Czas trwania: 60 min.
Charakterystyka zajęć: Spotkanie rozpoczyna się od merytorycznego wprowadzenia uczestników w zagadnienie polityki terroru i wyniszczenia, jaką Niemcy stosowali wobec Polaków w Kraju Warty. Uczestnikom prezentowana jest też historia więzienia na Radogoszczu i zagłady jego więźniów. W czasie spotkania wykorzystywana jest metoda „Historii w 6 słowach”. Uczestnicy zajęć zapoznają się z materiałami źródłowymi prezentującymi sylwetki wybranych postaci związanych z historią okupowanej Łodzi i radogoskiego więzienia. Tworzą własne opowiadania, podejmują dyskusję o wyborach moralnych i etycznych dokonywanych przez ludzi w obliczu zagrożenia, wojny, śmierci.